niedziela, 5 października 2014

Kamion i jego tajemniczy kamień

Dzisiaj druga miejscowość z serii SĄSIEDZI. Pozostajemy na terenie Gminy Młodzieszyn. W odległości około 8 km od Brochowa znajduje się Kamion. 

W Polsce są cztery miejscowości o tej nazwie:
  • Kamion - wieś w woj. łódzkim, w pow. wieluńskim, w gminie Wierzchlas
  • Kamion - wieś w woj. mazowieckim, w pow. płockim, w gminie Nowy Duninów
  • Kamion - wieś w woj. mazowieckim, w pow. sochaczewskim, w gminie Młodzieszyn
  • Kamion - wieś w woj. mazowieckim, w pow. żyrardowskim, w gminie Puszcza Mariańska
Od kiedy pamiętam mam zawsze problem z odmianą tej miejscowości przez przypadki (za co przepraszam). W sieci znalazłam następującą odmianę (źródło http://www.aztekium.pl/przypadki.py?tekst=Kamion&lang=pl):

Mianownik (kto? co?):
 kamion
Dopełniacz (kogo? czego?): Nie lubię kamionu
Celownik (komu? czemu?): Przygladam się kamionowi
Biernik (kogo? co?): Lubię kamiona
Narzędnik (z kim? z czym?): Rozmawiam z kamionem
Miejscownik (o kim? o czym?): Rozmawiam o  kamionie
Wołacz: Hej kamionie!
 
Pod względem administracyjnym miejscowość ta składa się z kilku integralnych części: Kamion Duży, Kamion Mały, Kamion Podgórny, Kamion Poduchowny, Nowy Kamion. 
 
W samym Kamionie znajduje się kościół parafialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła i św. Anny, do którego należą następujące parafie: Bieliny, Bieniew, Januszew, Kamion Duży, Kamion Mały, Kamion Podgórny, Kamion Poduchowny, Nowa Wieś Śladów, Nowa Wieś, Nowy Kamion, Olszynki, Przęsławice, Śladów, Wilcze Śladowskie, Witkowice (część "Łaźnia").

Na stronie Diecezji Łowickiej można przeczytać o nim następujące informacje:

Pierwszy kościół wzmiankowany w 1486 roku, kolejny zbudowany w 1670 r był gruntownie restaurowany w 1841 roku. Spalony w 1915 roku odbudowany jako drewniany w 1918 istniał do 1978 roku.

Ksiądz Paweł Flaszczyński przy współpracy pana Tadeusza Bronowskiego w 1977 roku rozpoczął budowę obecnego kościoła. Mianowicie; 31 października 1977 położono fundamenty dookoła starego drewnianego kościoła, 8 kwietnia 1978 roku 150 parafian w ciągu jednego dnia zbudowało ściany świątyni, 21 kwietnia zabetonowano płytę chóru, l maja tegoż roku rozebrano ściany drewnianego kościoła a 2 maja zabetonowano sklepienie nawy prawej, 9 maja zabetonowano sklepienie nawy lewej a w dwa tygodnie później zabetonowano sklepienie nawy głównej. Podzielony na trzy nawy kościół ten nie posiada charakterystycznych cech stylowych bazyliki.
Według Łukaszewicza założycielem Kamiona mogli być książęta mazowieccy, albo nawet i sami królowie polscy. W 1603 r. Kamion wizytował bp Gośclicki. Kościół był wówczas drewniany i w dobrym stanie, ale pod tytułem św. Piotra i św. Pawła. Uposażeniem jego, oprócz jednego łanu w Kamionie, był dziesięciny z Kamiona, Przęsławic, Śladowa, Wulki i Tułowic. Pleban utrzymywał w Kamionie rektora szkoły przykościelnej z dwoma młodzieńcami. Rektor pobierał dziesięcinę ze wsi Łaźnia.

Mało osób wie, że Kamion związany jest z postacią św. Jacka Odrowąża, tego samego który sprowadził do Polski dominikanów. Obok kościoła znajduje się tzw., obelisk św. Jacka. W obeliks ten wmurowano kamień, na którym zachował się odcisk stopy św. Jacka. Ten pierwszy polski dominikanin miał zawitać do Kamionu w drodze do Wyszogrodu, gdzie miał się przeprawić przez Wisłę w drodze misyjnej na północ. Więcej o tym niezwykłym kamieniu na stronie internetowej Boże Stópki (Projekt dokumentacji kamieni ze znakami z obszaru Mazowsza i Podlasia realizowany w ramach Stypendium Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego)

Obeliks św. Jacka


św. Jacek Odrowąż

W lustracji województwa rawskiego starostwa sochaczewskiego  z 1564 r.  odnotowano:


W Kamionu pod Wyssogrodem nad Wisłą jest tam spichierz królewski niewielki, do sypowania zboża z folwarków zamkowyc, przez nieboszczyka p. Borka starostę sochaczewskiego zbudowany: wsypie się żyta ł. 30 abo mało więcej. Poszycie na nim dobre, dwa sypanie: jedno na wierzchu, drugien na dol; drzwi na żelaznych zawiasach, kłótka wielka na wrzeciądzu: skoble, wrzeciądze i zamek wszystko dobre etc. Są też tam dwa szkucie zamkowe i lichtan, które oddano po śmierci p. Borka [1561] staroście dzisiejszemu. Jedna szkuta nowa, a druga  wiotcha, zła, już się w niej nie godzi biegać, tylko ją rozebrać. P. starosta dzisiejszy [Mikołaj Radziejewski] buduje tamże w Kamionu z lasów królewskich inszą szkutę suis impensis, które jeżli mu odłożony będą, tedy ta szkuta przy zamku się zatoi. Są do tych szkut obydwu statki dobre wszytkie, żagle, powrozy, kotwie etc.

Szkuta w skansenie w Janowcu. Źródło:

W 1827 r. na terenie miejscowości doliczono się 73 domów i 474 mieszkańców. Była ona wtedy wsią rządową. Parafia obejmowała 1841 dusz. 

W 1819 r. w Kamionie powstała szkoła elementarna z własnym budynkiem. W roku szkolnym 1869/1870 uczęszczało do niej 68 uczniów. Wszyscy uczniowie byli pochodzenia chłopskiego.  

W Archiwum w Grodzisku Mazowieckim znajdują się następujące księgi metrykalne parafii Kamion:


Kamion
rzymskokatolickie
urodzenia
1891-1911
Kamion
rzymskokatolickie
zgony
1890-1904
  

Księgi są zdigitalizowane i dostępne są tutaj.

[Opracowano na podstawie:  Lustracje województwa rawskiego 1564 i 1570 / wyd. Zofia Kędzierska ; Polska Akademia Nauk. Instytut Historii; Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 3 / wyd. pod red. Filipa Sulimierskiego, Bronisława Chlebowskiego, Władysława Walewskiego;
,,Walka caratu ze szkoła polską w Królestwie Polskim w latach 1831-1870'' oprac. przez Karola Poznańskiego, Warszawa 1993; J. Łukaszewicz, Krótki opis historyczny kościołów parochialnych, kościółków, kaplic, klasztorów, szkółek parochialnych, szpitali i innych zakładów dobroczynnych w dawnej dyecezyi poznańskiej, T. I, Poznań 1858]


- historia kościoła i parafii Kamion - źródło http://www.diecezja.lowicz.pl/serwis/index.php?id=55&idd=31
- zdjęcie szkuty - źródło http://pl.wikipedia.org/wiki/Szkuta#mediaviewer/File:Krypa_prom_skansen_Janowiec.JPG
- zdjęcie kapliczki św. Jacka - źródło http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/17698,kamion-swiety-jacek-przeplywa-wisle-pod-wyszogrodem.html 
- Obraz z początku XVII wieku, autorstwa El Greco, przedstawiający św. Jacka adorującego Madonnę z Dzieciątkiem - źródło http://pl.wikipedia.org/wiki/Jacek_Odrow%C4%85%C5%BC#mediaviewer/File:Apparition_St_hyacinth.jpg

7 komentarzy:

  1. Bardzo interesujące informacje o Kamionie. Dodałbym tylko wzmiankę o magazynie soli, która znajduje się o ile pamiętam w Słowniku geograficznym... są również dokumenty w AGAD w zespole pn. Generalne Dyrektorium. Departament Solny; General Direktorium. (General Ober Finanz - Kriegs und Domänen Direktorium), Salzdepartemen 1777-1806 są to m.in. Acta wegen Anschaffung der Schreibmaterialien und übrigen Gerätschaften zu Kamion, dazu Feuerlöschutensilien [Akta dotyczące zakupu materiałów piśmienniczych, urządzeń do gaszenia ognia i innych sprzętów do magazynu solnego w Kamionie] 1797 - 1806 Sygn.: 155 oraz Acta betr[effend] die Beböttcherung der Salztonnen zu Kamione* [Akta dotyczące załadowania soli do beczek w Kamionie?] 1806 Sygn.: 194

    OdpowiedzUsuń
  2. Mój dziadek - Jan Kopka, pochodził z Kamiona. Mam nawet jego jedno świadectwo szkolne ze Szkoły Powszechnej w Kamionie. Natomiast w jego książeczce wojskowej znajduje się pieczęć Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Kamionie. Sprawdziłem to, i w Archiwum Państwowym w Warszawie Oddział w Grodzisku Mazowieckim znajduje się zespół pn. Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Kamionie, pow. Sochaczewski 1963-1973 o to link http://baza.archiwa.gov.pl/sezam/sezam.php?l=pl&mode=show&zespoly_id=84703 . O ile dobrze pamiętam (choć mogę się mylić) to Biuro GRN mieściło się w budynku gdzie później była poczta.

    OdpowiedzUsuń
  3. Może ktoś zgłębi tajemnicę śmierci księdza Aleksandra Lewandowskiego?

    OdpowiedzUsuń
  4. witam. moja babacia pochodziła z kamiona, Józefa z domu Koperska albo kopyrska, miała młodszą siostrę i chyba starszych braci. ojciec jej Ludwik, matka marianna. matka zmarła wcześnie, moja babcia miała kilka lat. tyle wiem. prababcia była chyba z domu Jeznach. Ciekawe czy ktoś wie coś na jej temat może jacyś krewni?

    OdpowiedzUsuń
  5. Mój prapradziadek Szczepan Włodarczyk jest tam pochowany na cmentarzu, razem ze trójką swoich wnuków, ale miejsce jego pochówku zostało zasypane tą wielką stertą piachu. czy ktos wie w którym roku zsunęła się ziemia na cmentarzu?

    OdpowiedzUsuń
  6. W Kamionie Dużym (na końcu wsi)był wiatrak do 1966 r.Zbudował go przed II wojną światową i pracował na nim mój dziadek Bolesław Kwiatkowski oraz mój ojciec Józef Kwiatkowski.

    OdpowiedzUsuń
  7. W Śladowie wkrótce po wybuchu II wojny światowe miało miejsce następujące wydarzenie: wylądowała tam grupa niemieckich spadochroniarzy, prawdopodobnie wcześniej uzgodnione to było z zamieszkującymi tam osadnikami pochodzenia niemieckiego.Po wylądowaniu spadochroniarze zostali zlikwidowani prawdopodobnie przez oczekujących na nich osadników niemieckich.Przybyłe później wojska niemieckie szukały żołnierzy desantu, a gdy ich nie znaleźli wzięli odwet na Polakach tam zamieszkałych mordując ich.

    OdpowiedzUsuń